Aegis Ashore – element amerykańskiej tarczy antyrakietowej w Polsce

Tomasz Kwasek
W maju 2016 roku rozpoczęła się w Polsce realizacja lądowego komponentu projektu EPAA (European Phased Adaptive Approach), tj. jednego z podsystemów amerykańskiej tarczy antyrakietowej. Zintegrowana instalacja bojowa z radiolokatorem i rakietami przeciwbalistycznymi ma być fragmentem „parasola ochronnego” Stanów Zjednoczonych i ich europejskich sojuszników przed zagrożeniami ze strony rakiet balistycznych wystrzeliwanych z terenów Bliskiego Wschodu i Azji. Dla właściwego zrozumienia idei systemu EPAA, którego częścią jest, będący przedmiotem poniższego artykułu, budowany w naszym kraju system Aegis Ashore Missile Defense System, należy pokrótce przedstawić ewolucję koncepcji amerykańskiego, a później sojuszniczego systemu obrony przeciwrakietowej od pierwszych lat XXI wieku.
W 1989 roku w USA zamknięto, rozpoczęty pięć lat wcześniej, obszerny amerykański program Strategicznej Inicjatywy Obronnej SDI (Strategic Defense Initiative), prowadzony przez Organizację Strategicznej Inicjatywy Obronnej SDIO (Strategic Defense Initiative Organisation), podporządkowanej Departamentowi Obrony (Department of Defense). Ucieleśnieniem SDI był projekt Systemu Strategicznej Obrony SDS (Strategic Defense System), którego realizację rozpoczęto w 1987 roku postaci tzw. Phase I. Etap Phase I miał obejmować budowę stanowisk dowodzenia, systemu sensorów umieszczonych na Ziemi i w kosmosie oraz różnego rodzaju efektorów na orbicie okołoziemskiej i na lądzie, pozwalających na niszczenie pocisków w różnych fazach ich lotu.
Przyczyny rezygnacji z SDI były zarówno natury geopolitycznej, jak i ekonomicznej: z uwagi na rozpad bloku radzieckiego kosztowny program w tak wielkiej skali przestał być potrzebny. Zmniejszeniu zagrożenia ze strony sowieckich rakiet międzykontynentalnych z głowicami jądrowymi, towarzyszyła jednak proliferacja rakiet mniejszego zasięgu, przede wszystkim taktycznych i taktyczno-operacyjnych, przenoszących zarówno ładunki konwencjonalne, jak i masowego rażenia, np. chemiczne. Pomimo zmniejszenia zagrożenia ze strony ZSRR uznano, że inne państwa mogą wykorzystać swój potencjał rakietowy w celu ataku na terytorium USA lub na wojska amerykańskie prowadzące operacje poza kontynentem północnoamerykańskim. Całkowite odejście od planów stworzenia systemu antyrakietowego okazało się zatem niemożliwe. Z tego względu pojawiła się koncepcja ochrony sił zbrojnych przed pociskami balistycznymi mniejszego niż międzykontynentalnego zasięgu w obrębie teatru działań. W styczniu 1991 roku rozpoczęto w Stanach Zjednoczonych projekt Globalnej Ochrony Przed Ograniczonymi Atakami GPALS (Global Protection Against Limited Strikes), którego przeznaczeniem było niszczenie pocisków balistycznych niezależnie od miejsca ich odpalenia. GPALS był faktycznie pomniejszonym projektem SDS Phase I i składał się z trzech części: kosmicznej Globalnej Obrony Przeciwrakietowej GMD (Global Missile Defense), lądowej Narodowej Obrony Przeciwrakietowej NMD (National Missile Defense) oraz lądowej i morskiej Obrony Przeciwrakietowej Teatru Działań TMD (Theater Missile Defense), będącej wspólnym zadaniem wojsk lądowych, sił powietrznych i marynarki USA. Ta ostatnia miała wydzielić do systemu okręty z systemem obrony Aegis.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2016