Admiralicja i administracja Royal Navy
Mateusz Ziarkowski
Admiralicja i administracja Royal Navy
w okresie wojen napoleońskich
Royal Navy była największą flotą wśród istniejących w dobie wojen napoleońskich. Tak ogromną instytucją, skupiającą setki okrętów oraz tysiące marynarzy, kierował centralnie jeden organ, zwany Admiralicją (Admiralty). Oczywiście miał on swoje wydziały oraz podwydziały pomocnicze, które usprawniały administrację. Jednak najważniejszym ośrodkiem decyzyjnym mającym wpływ na Admiralicję był parlament, który decydował o budżecie Royal Navy.
Wielka Brytania z przełomu XVIII i XIX wieku była monarchią parlamentarną. Przyszły Jerzy IV, który sprawował władzę w imieniu swojego ojca, Jerzego III, nie dysponował władzą absolutną. Był on zależny od premiera, rady ministrów oraz dwuizbowego parlamentu. W radzie ministrów zasiadał Pierwszy Lord Admiralicji (First Lord of the Admiralty), którego uchwały dotyczące Royal Navy były wynikiem konsensusu zawieranego w trakcie spotkań z pozostałymi ministrami. Uchwały te, trafiały następnie do parlamentu, gdzie Izba Gmin głosowała za ich przyjęciem lub odrzuceniem. Izba Gmin oraz Izba Lordów wykazywały duże zainteresowanie Royal Navy, przez co odbywały się regularne debaty obu izb dotyczące kwestii związanych z kosztami utrzymania floty oraz jej rolą w wojnie. Oba ciała parlamentu uchwalały również roczny budżet przeznaczony na potrzeby Royal Navy.
Budżet i finansowanie
Budżet Royal Navy dzielił się na trzy grupy docelowe. Pierwsza część pieniędzy pozwalała utrzymywać okręty oraz stocznie królewskie, druga budować nowe jednostki, natomiast od ostatniej puli zależało, ilu marynarzy oraz żołnierzy piechoty morskiej będzie można „zarekrutować” w najbliższym roku. W Wielkiej Brytanii nie istniał system kontroli, który mógłby sprawdzić wydatki przeznaczane na marynarkę wojenną, czego rezultatem była mniejsza liczba marynarzy niż zakładał to wcześniej parlament. Najważniejsze było jednak to, że pieniędzy zawsze brakowało, przez co Royal Navy z roku na rok była coraz bardziej zadłużona. Dostawcom jednak to nie przeszkadzało, ponieważ po pewnym czasie i tak otrzymywali całkowitą należność za swoje usługi i towary. Flota zalegała jedynie z wypłatami żołdu swoim marynarzom. W latach 1799-1815 całkowita kwota, która została przeznaczona na flotę wojenną Wielkiej Brytanii wynosiła prawie 284 mln funtów szterlingów (L), dlatego nie można się dziwić, że dochodziło do nadużyć przy ostatecznym podziale funduszy.
Struktura
Cała administracja floty była zarządzana przez niespełna 60 osób, które zasiadały w izbie zwanej Zarządem Admiralicji (Board of Admiralty). Jednak najważniejsza grupa składała się z siedmiu Lordów Komisarzy Admiralicji (Lords Commissioners of the Admiralty), którzy byli pod zwierzchnictwem wcześniej już wspomnianego Pierwszego Lorda Admiralicji. W okresie wojen napoleońskich urząd Pierwszego Lorda Admiralicji piastowało kolejno aż dziewięć osób. Od 1806 roku stanowisko to było sprawowane przez osoby cywilne. Od tego roku wprowadzono również urząd Pierwszego Lorda Morskiego (First Sea Lord), który jako oficer o najwyższej randze również przewodniczył zebraniom Lordów Komisarzy Admiralicji. Pierwszy Lord Admiralicji oraz Pierwszy Lord Morski zazwyczaj nie przebywali w tym samym czasie w biurze Admiralicji. Najważniejsze rozkazy wymagały podpisów co najmniej trzech członków Zarządu Admiralicji, a wydawane były przez Sekretarza Zarządu, który był urzędnikiem cywilnym. Administracja floty brytyjskiej była bardzo sprawna, jednak znaczne odległości pomiędzy placówkami Admiralicji znajdującymi się za granicą pozwalały im na pewną formę niezależności.
Odpowiedzialność za organizację floty wojennej, planowanie i wprowadzanie strategii oraz rozmieszczenie okrętów, eskadr, czy też flot, spoczywała na Admiralicji. Siedmiu Lordów Komisarzy było zazwyczaj admirałami. Sprawy związane z Royal Navy miały dużą wagę dla obronności kraju, dlatego Zarząd Admiralicji spotykał się codziennie w swoich biurach przy Whitehall w Londynie. Zarząd wspierany był przez Sekretariat, w którym pracowało od 50 do 60 osób. Sekretariatem kierował Pierwszy Sekretarz i jego zastępca. Admiralicja pełniła różne funkcje administracyjne oraz decydowała o nadawaniu patentów oficerskich. Osoby z Admiralicji sprawowały centralną władzę nad całą flotą. Ustalały ceny, które marynarka wojenna mogła zapłacić za dostawy żywności oraz decydowały w jakie miejsca wysłać okręty, aby nawiązały na przykład kontakt z wrogiem. Admiralicja miała całkowitą kontrolę nad Royal Navy, ale i wielką odpowiedzialność za swoje decyzje. Otrzymywała ona instrukcje od rządu, a następnie przekazywała rozkazy poszczególnym portom, wszystkim bazom angielskim za pośrednictwem kurierów lub telegrafu semaforowego. W 1796 roku linia telegraficzna połączyła Londyn z Portsmouth, Chatham i Sheerness. W 1806 kolejna dotarła do Plymouth, a w dwa lata później do Yarmouth.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 7-8/2011