Achtung – Panzer!

Krzysztof Fudalej

Achtung – Panzer! (Uwaga – Czołgi!) Heinza Guderiana jest jedną z najsłynniejszych książek dotyczących broni pancernej. Wydaje się jednak, że podobnie jak w przypadku pracy Clausewitza O wojnie liczni autorzy często przytaczali jej tytuł jedynie jako przykład znanego dzieła, nie zajmując się jego głębszą analizą. Przez wiele lat zresztą dostęp do tej książki był dla większości osób utrudniony, ponieważ po zakończeniu II wojny światowej nie była ona wznawiana w Niemczech, a pierwsze tłumaczenie na język angielski ukazało się w 1992 roku. Polskie wydanie pojawiło się dopiero w 2012 roku.

Praca ta, wydana w 1937 roku, uznawana jest często za znaczący, a nawet fundamentalny element w formułowaniu doktryny wykorzystania niemieckich wojsk pancernych, nazywanej potocznie blitzkriegiem. Tymczasem w chwili, gdy została opublikowana, w Niemczech już od ponad roku istniały pierwsze trzy dywizje pancerne, a – co za tym idzie – sformułowano również ogólne zasady ich wykorzystania, opracowane przez wielu niemieckich oficerów. Książka Guderiana opierała się na jego wcześniejszych publikacjach oraz wygłaszanych przez niego wykładach, prezentowała więc poglądy przedstawiane już wcześniej szerszej grupie wojskowych specjalistów. Z tych względów książka ta nie może być uznana za dzieło rewolucyjne czy formułujące zupełnie nowe idee. Jej olbrzymia wartość tkwiła raczej w popularyzowaniu poglądów Guderiana i podobnie do niego myślących oficerów. Dla dzisiejszego czytelnika natomiast stanowi ich doskonałą syntezę.

Książka Achtung – Panzer! powstała, by zaprezentować szerokiej grupie czytelników, w tym również cywilom, nowe wojska pancerne. O jej zawartości świadczył już jej podtytuł: Die Entwicklung der Panzerwaffe, ihre Kampftaktik und ihre operativen Möglichkeiten (pol. rozwój broni pancernej, jej taktyka walki oraz możliwości operacyjne). Praca ta stanowi streszczenie przedwojennych poglądów Heinza Guderiana dotyczących broni pancernej, którego często uważa się za, zwykle jedynego, „ojca” bądź twórcę niemieckich wojsk pancernych. W rzeczywistości jednak, chociaż znacząco przyczynił się do powstania niemieckich Panzertruppen (wojsk pancernych), nie był w tych działaniach jedyną ani nawet najważniejszą, postacią. Jedną z wielu takich ważnych postaci był przede wszystkim gen. Oswald Lutz – wspierany przez liczne zastępy oficerów związanych głównie z Inspektoratem Wojsk Samochodowych (Inspektion der Kraftfahrtruppen, In 6).

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 4/2024